Διαζύγιο
Οποιαδήποτε σχέση, κοινωνική, συντροφική, εργασιακή, μπορεί να θεωρηθεί περισσότερο ή λιγότερο επιτυχής. Κατά τον ίδιο τρόπο το διαζύγιο μπορεί να θεωρηθεί περισσότερο ή λιγότερο επιτυχές, συν τοις άλλοις, να αποτύχει να επιτύχει το σκοπό του. Να δημιουργήσει μια ειρηνική σχέση των ανθρώπων που χωρίζουν και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα όταν υπάρχουν παιδιά.
Ένα επιτυχημένο διαζύγιο είναι εκείνο στο οποίο οι ενήλικες είναι σε θέση να επεξεργαστούν το θυμό, την απώλεια καθώς και ένα πλήθος συναισθημάτων που ενδεχομένως αισθάνονται στη νέα πραγματικότητα του διαζυγίου. Τα άτομα θα βιώσουν αλλαγές σε πολλαπλά επίπεδα της ζωής τους καθώς οι εμπειρίες τους θα διαμορφωθούν στη νέα πραγματικότητα. Ταυτόχρονα, το ζευγάρι που χωρίζει πρέπει να είναι σε θέση να διατηρήσει ή να ανακατασκευάσει μια γονική συμμαχία προς όφελος των παιδιών και την επακόλουθη δέσμευσή τους προς τα παιδιά.
Αν η εμπειρία του διαζυγίου θα είναι τραυματική ή όχι για ένα παιδί θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες. Κυρίως αυτοί οι παράγοντες αφορούν μια μακροπρόθεσμη προσέγγιση του διαζυγίου και σχετίζονται με την ζωή του ζευγαριού κατά:
· Την προ-διαζυγίου περίοδο της ζωής του ζευγαριού
· Την χρονική στιγμή ανακοίνωσης του διαζυγίου στα παιδιά
· Την μετά-διαζυγίου εποχή
Βεβαίως, σε αυτή τη διαδικασία του διαζυγίου συν-υπάρχουν ένα πλήθος παραγόντων και προσώπων που αλληλοεπιδρούν. Είναι είναι χρήσιμο να κατανοούνται όλες οι μεταβλητές που μπορεί να επηρεάσουν μια ομαλή εξέλιξη του διαζυγίου.
Το θέμα των παιδιών είναι ένα πολύπλοκο θέμα στο διαζύγιο καθώς τα παιδιά μπορεί να γίνουν ‘μπαλάκι του πίγκ-πόγκ’ όταν οι γονείς βιώνουν ένα πολύ συγκρουσιακό διαζύγιο. Το συγκρουσιακό διαζύγιο επηρεάζει τα παιδιά και είναι δυνατό να τους προκαλέσει ψυχικά τραύματα, διότι οι γονείς κινούμενοι από ασυνείδητες ή συνειδητές δυνάμεις μπαίνουν σε μια ‘διαδικασία πολέμου’ με το πρόσωπο που χωρίζουν και ξεχνούν πως αυτός που πολεμούν είναι γονέας του παιδιού τους.
Η εξειδικευμένη βοήθεια της Ψυχολόγου που εργάζεται με οικογένειες και παιδιά σε συνθήκες διαζυγίου εστιάζεται στα παιδιά που παρουσιάζουν ένα σύνολο συμπτωμάτων και ψυχικών προβλημάτων ως αποτέλεσμα του συγκρουσιακού διαζυγίου.
Ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα στο διαζύγιο αφορά τις οικονομικές διαμάχες. Πολλές φορές ως Ψυχολόγος που εργάζομαι με οικογένειες και παιδιά σε κατάσταση διαζυγίου, αντιμετωπίζω την ιδιαίτερη θλίψη του παιδιού που δυστυχώς μπαίνει σε ρόλο οικονομικού διαμεσολαβητή και αναλαμβάνει μια σειρά από επιπρόσθετα άγχη. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει ιδιαίτερα την πορεία του παιδιού.
Επιπρόσθετα, συχνά δημιουργείται ένα σχήμα γύρω από το παιδί που θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε ως ‘μυστικοπάθεια’ όταν τίθεται το θέμα του διαζυγίου. Αυτή η κατάσταση είναι δυνατό να το τραυματίσει, διότι κρύβονται τα πραγματικά αισθήματα των ανθρώπων και του παιδιού.
Επίσης υπάρχει κίνδυνος το παιδί να εκλάβει τον εαυτό του ως διαφορετικό από τους άλλους και ότι αποκλίνει επειδή οι γονείς του χωρίζουν. ‘Ίσως, γιατί έτσι μέσα τους μπορεί να αισθάνονται και οι γονείς ή κάποιος γονέας από τους δύο.
Όλη η διαδικασία του διαζυγίου απαιτεί ειδική αντιμετώπιση και θα χρειαστεί να επανέλθουμε ξανά και ξανά σε κάποια θέματα, να τα ξανά-νοηματοδοτήσουμε και σημασιοδοτήσουμε με νέους όρους. Συχνά κρίνεται απαραίτητη μια ολοκληρωμένη αρχική παρέμβαση με τα παιδιά και τους γονείς.
Με τα παιδιά η βοήθεια είναι χρήσιμη όταν εμφανίζονται συμπτώματα όπως ενούρηση, άγχος αποχωρισμού, προσκόλληση, σχολική αποτυχία, προβλήματα στην εφηβεία κ.ο.κ. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν πιο οργανωμένα ψυχικά προβλήματα. Επίσης η βοήθεια κρίνεται απαραίτητη όταν οι γονείς αδυνατούν να αντιμετωπίσουν κρίσημα ζητήματα, όπως της ανακοίνωσης του διαζυγίου, ενοχικά σύνδρομα και ένα πλήθος σπασμωδικών κινήσεων. Τα παιδιά σε αυτές τις περιπτώσεις λαμβάνουν αντιφατικά μηνύματα.
Συγχρόνως και ανάλογα την ιδιαίτερη ιστορία του ζευγαριού είναι δυνατό να χρειαστεί μια εξειδικευμένη βοήθεια στους γονείς ή τον γονέα που χωρίζει. Αυτή αφορά ολόκληρη την φάση του διαζυγίου καθώς και ιδιαίτερα χρήσιμα ζητήματα για το ρόλο τους ως γονείς.
Το ότι κάποια ζευγάρια παίρνουν διαζύγιο αυτό δεν σημαίνει ότι το παιδί τους δεν θα προχωρήσει στη ζωή του. Το τραύμα δημιουργείται στο παιδί όταν απειλείται ή χωλαίνει ο ρόλος του γονέα, ο οποίος αφορά και τις τρεις φάσεις του διαζυγίου:
- Την προ-διαζυγίου περίοδο της ζωής του διαζυγίου
- Την χρονική στιγμή ανακοίνωσης του διαζυγίου στα παιδιά
- Την μετά-διαζυγίου εποχή
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ‘οι γονείς θα πρέπει να παραμείνουν για πάντα γονείς’.